Jak to jest z oktanami?

[szable]

W latach 60:

w ksiazkach motocyklowych i samochodowych z lat 60 mozna spotkac troche teorii w temacie paliw. I wyczytujemy tam ze najprosciej jest otrzymac benzyne o 100 oktanach, a schodzenie z ta liczba w dol, do 75- 80 oktanow, wymaga stosowania dodatkow, czteroetylku olowiu etc. I to kosztuje... Oczywiscie to obnizanie oktanow bylo podyktowane konstrukcja owczesnych silnikow, czesto jeszcze dolnozaworowych. Wtedy standartowym st sprezania w aucie bylo 6-7, a zdarzaly sie samochody o st 5,5.

 

Dzisiaj:

Dzisiaj konstrukcje silnikow sie zmienily, auta maja wyzsze stopnie sprezania i mozna do nich lac paliwo o wyzszej liczbie oktanowej. Ale dzisiaj ta teoria z lat 60 nie ma juz zastosowania. To znaczy przynajmniej w reklamie. Bo okazuje sie ze zeby otrzymac wlasnie paliwo o bardzo wysokiej liczbie oktanow, to trzeba stosowac jakies specjalne dodatki jakies VPower itp.

 

I wlasnie sie zastanawiam jak to jest na prawde?

Czy po destylacji otrzymujemy paliwo 100 oktanowe i trzeba je "oslabiac" roznymi dodatkami, czy moze po destylacji otrzymujemy paliwo o mniejszej liczbie oktanow i potrzeba to paliwo wzmacniac jakos?

[hiszpan]

Liczba oktanowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii.

 

Liczba oktanowa - liczba określająca jakość benzyny jako paliwa silnikowego. Liczbę oktanową jest trudno precyzyjnie zdefiniować w jednym zdaniu. Aby dokładnie zrozumieć czym jest liczba oktanowa trzeba się zapoznać z tekstem poniżej.

 

Benzyna napędza silnik poprzez kontrolowane spalanie się w jego cylindrach. Spalanie to przebiega w bardzo krótkich cyklach. W trakcie każdego cyklu zmieszana wcześniej z powietrzem benzyna musi ulec możliwie jak najbardziej całkowitemu spaleniu z określoną (dużą) szybkością. Gdy spalanie przebiega zbyt gwałtownie lub zbyt wolno silnik zaczyna się "krztusić" i "stukać". Proces spalania zależy od jego warunków, które zależą od konstrukcji silnika, ale jest też także zależny od składu chemicznego benzyny. Benzyna składa się zasadniczo z alifatycznych węglowodorów o liczbie atomów węgla od 7 do 10-12. Analizując spalanie poszczegónych węglowodorów z tego zakresu odkryto, że najlepiej spala się tzw. izooktan (2,5-dimetyloheksan) a najgorzej n-heptan. Mieszając tylko te dwa węglowodory można "symulować" zachowanie prawie wszystkich rodzajów benzyn.

 

Liczbę oktanową benzyn ustala się poprzez porównanie parametrów pracy specjalnego, testowego silnika zasilanego analizowaną benzyną i paliwem uzyskanym przez zmieszanie izooktanu i heptanu. Gdy analizowana benzyna działa tak jak czysty izooktan, przyjmuje się, że ma ona liczbę oktanową równą 100, gdy działa tak jak n-heptan, przyjmuje się, że ma ona tę liczbę równą 0. W pośrednich zakresach analizowana benzyna ma taką liczbę oktanową jak procentowa ilość izooktanu w paliwie składającym się tylko z izooktanu i n-heptanu o takich samych własnościach.

 

W praktyce pomiar taki wykonuje się przy pomocy wykalibrowanego silnika tesotwego, dla którego robi się raz wykres zależności liczby "stuków" na sekundę w funkcji składu mieszanki izooktan-heptan, a następnie wyznacza się liczbę oktanową na podstawie tego wykresu i zmierzonej liczby "stuków" na sekundę, które zdarzyły się przy pracy silnika napędzanego testowaną benzyną. Gdy testowana benzyna ma lepsze własności od czystego izooktanu, ekstrapoluje się wykres poza zakres 100% izooktanu. Powoduje to, że analizowana benzyna może mieć paradoksalnie liczbę oktanową wyższą niż 100.

 

Jak widzisz z definicji wynika, że im wyzsza liczba oktanowa tym lepiej dla silnika spala sie paliwo. W starych silnikach o niskiej kompresji wystarczały paliwa o niskiej liczbie oktanowej. Wolnoobrotowy silnik o niskiej kompresji może pracować na paliwie np 86 oktanowym a wysokoobrotowy silnik o dużej kompresji potrzebuje zawsze paliwa o wyższej liczbie oktanowej np 98. Stąd tez wyczynowe silniki o duzym wysileniu i bardzo wysokiej kompresji aby nie pracowały spalając detonacyjnie paliwa potrzebuja np 100 czy nawet 110 oktanowe paliwo.

dalej za encyklopedią:

W celu poprawy własności benzyny jako paliwa do silników dodaje się niewielkie ilości (poniżej 1%) związków chemicznych poprawiających liczbę oktanową tych paliw. Od lat 30-tych XX-tego do połowy lat 80-tych najczęściej dodawnym w tym celu związkiem był tetraetyloołów (czteroetylek ołowiu). Jego spalanie powodowało jednak emisję do środowiska silnie toksycznych i rakotwórczych tlenków ołowiu. W związku z tym, w połowie lat 80-tych oparacowano nowe rodzaje benzyn - tzw. benzyny bezołowiowe. Do benzyn tych dodaje się kilka procent węglowodorów aromatycznych oraz eterów z grupami aromatycznymi. Dodatek tych związków poprawia skutecznie liczbę oktanową, ale związki te nie spalają się całkowicie w komorze silnika i dlatego muszą być "dopalane" na katalizatorach platynowych umieszczanych w układzie wydechowym samochodów.

stąd tez mozliwe jest otrzymanie paliwa o LO powyżej 100 pozwalajacych na pracę bardzo wysilonych silników które na paliwie o LO np 86 prawdopodobnie po krótkiej pracy uległyby uszkodzeniu.

[hiszpan]

aha jeszcze tutaj jesat sporo na ten temat od strony praktycznej: http://www.put.poznan.pl/~rafal/technika/etylina.html

 

 

94, 95, 98, 98 super, 99 nitro, 99 absolut...

Czy wiemy, co wlewac do baku? Czy dajac silnikowi do picia to, co w naszym mniemaniu jest lepsze, nie popelniamy bledu?

Podobnie jak lejac do gardla denaturat, który zasadniczo "kopa" ma wiekszego, ale jego wplyw na organizm moze doprowadzic do nieciekawych efektów.

 

Ponizej krotkie i klarowne wytlumaczenie podstawowych kwestii zwiazanych z liczbz oktanowa benzyny. Pozwala zrozumiec, dlaczego "wiecej" nie w kazdych warunkach oznacza "lepiej"

 

Liczba oktanowa nie ma nic wspolnego z kalorycznscia benzyny. Liczba oktanowa jest teoretycznie liczona na podstawie wlasciwosci dwoch weglowodorow . Paliwo skladajace sie tylko z pierwszego z nich ma teoretycznie przyjeta liczbe oktanowa 0, a skladajace sie w 100% z drugiego ma liczbe oktanowa 100.

Benzyna jest mieszanina roznych weglowodorow o wlasciwosciach gdzies pomiedzy jednym a drugim weglowodorem (obecnie raczej w okolicach tego drugiego). Liczba oktanowa danego paliwa moze tez byc wieksza od 100, jesli jego parametry przekraczaja te drugiego porownawczego weglowodoru.

 

Liczba oktanowa oznacza glownie dwie wlasciwosci paliwa: temperature samozaplonu i predkosc spalania mieszanki (predkosc, z jaka plomien biegnie w mieszance), bo - o dziwo - benzyna w cylindrze nie wybucha (nie powinna, bo to jest dla silnika bardzo szkodliwe, o czym bedzie pozniej), tylko sie zapala od iskry i sferycznie sciana ognia biegnie od swiecy do brzegow cylindra (w sporym uproszczeniu). Predkosc, z jaka plomien biegnie, jest wlasnie bezposrednio zwiazana z liczba oktanowa benzyny.

 

Predkosc, z jaka biegnie plomien w mieszance jest tez zwiazana z wieloma innymi czynnikami, na przyklad cisnieniem (stopniem kompresji). Im wyzsze cisnienie - tym szybsza predkosc spalania.

 

Poza tym w pewnej temperaturze nastepuje samozaplon mieszanki. Im wyzsza liczba oktanowa mieszanki - tym wyzsza temperatura, i teraz dochodzimy do sedna.

 

Podczas fazy sprezania cisnienie mieszanki rosnie. Rosnie automatycznie jej temperatura i jesli mamy mieszanke z benzyny o za niskiej liczbie oktanowej, to zanim wystapi iskra, mieszanka zapali sie sama. Wtedy dzieje sie tak fatalnie, ze ognisko zapalne wystepuje w wielu miejscach na raz (teoretycznie w calej mieszance jednoczesnie), zamiast w jednym miejscu, skad plomien rozprzestrzeni sie na cala przestrzen miedzy tlokiem a glowica. Efekty tego sa takie, ze spalanie nastepuje gwaltownie, i w duzo wyzszej temperaturze. Nazywa sie to spalaniem detonacyjnym albo stukowym i ma takie minusy, ze wypala dziury w tlokach, niszczy silnik. Dlatego nie nalezy stosowac benzyny o nizszej liczbie oktanowej, niz zalecana przez producenta.

 

Ale to nie koniec; co sie natomiast dzieje, jesli wlejemy benzyne o wyzszej liczbie oktanowej ?

Po pierwsze spalanie nastapi wolniej, a wiec nie spali sie cala benzyna; silnik bedzie mial mniejsza moc, poza tym niedopalone resztki benzyny beda sie odkladac w cylindrach, na tlokach i w ogole beda zdrowo syfic. Moc na pewno nie wzrosnie, raczej spadnie; wzrosnie za to spalanie i zuzycie silnika.

 

Dlaczego w takim razie do mocniejszych silnikow leje sie leje sie benzyne o wyzszej liczbie oktanowej ?

Bo moc silnika najlatwiej podniesc przez zwiekszenie stopnia kompresji, wtedy spalanie mieszanki nastepuje szybciej i przy benzynie o mniejszej liczbie oktanowej bedzie wystepowac spalanie detonacyjne.

 

Reasumujac:

Nalezy zawsze stosowac benzyne taka, jaka poleca producent silnika, chyba ze jest to silnik przez nas rasowany (wyzszy stopien kompresji). Jesli nie wiemy jaka producent benzyne poleca, to jest taka zasada, ze stosuje sie benzyne o najnizszej liczbie oktanowej, jaka nie powoduje pracy detonacyjnej.

A teksty o tym, jak to ktos wlal do zwyklego, odprezonego silnika na benzyne 95 - jakas 99 super turbo, i jeszcze dorzucil jakies ekstra dodatki zwiekszajace liczbe oktanowa, i jego sprzet zaczal wygarniac jak maly odrzutowiec - mozna spokojnie wlozyc miedzy bajki.

Wayne

[krzaku]

Ja mam takie pytanie ? Czy jeżeli wleje do baku trochę 95 i 76 to oktan mi się uśredni ,bo jeżeli benzyna jest mieszanieną to tak by wynikało.Ja nie wiem jak jest ,więc niech jakaś mądra głowa mi na to odpowie.Pozdrawiam.

[MarianKa]

Najistotniejszym parametrem, który okresla LO jest szybkośc rozchodzenia się płomienia

predkosc spalania mieszanki (predkosc, z jaka plomien biegnie w mieszance),

i to mierzy ten silnik testowy. Parametr ten jest podstawowym z punktu widzenia pracy silnika, jak to mądrze zostało juz pokazane.

 

Co do mieszania - nie jest to takie proste. Nie miałem już z tym do czynienia przez prawie 20 lat, ale z tego co pamiętam nie odpowiada to tak prosto średniej arytmetycznej. Tzn. gdybyś mieszał benzyny składajace się tylko z n-heptanu i izooktanu - wtedy tak, ale taka benzyna (w praktyce) nie istnieje (sporządza sie takie mieszanki właśnie dla celów testowych). Teoretycznie wyliczony skład benzyny bada sie laboratoryjnie i koryguje, bo wystepują rozbieżności, często dość spore.

Krótko mówiąc LO wyznacza się dla konkretnej benzyny (mieszaniny węglowodorów), a "mieszanina mieszanin" będzie miała określony sklad chemiczny, ale właściwości nie będą prostą wypadkową benzyn składowych. Dlatego właśnie nie oblicza się LO dla benzyny, a wyznacza się ją empirycznie (doświadczalnie).

Nie radzę więc mieszać "wyliczonych" ilości benzyn, bo wynik będzie odbiegał od teorii.

 

Inna rzecz to tolerancja silnika na właściwości paliwa. Dawno temu, kiedy paliwo nie było tak drogie, ale było na kartki i brakowało go wszystkim zajeżdżaliśmy z kolegami z akademika Syrenkę, lejąc w nią co popadło (studiowaliśmy chemię :D ) i jeździła.

Ale do ukochanego motocykla radzę lać wachę z dobrych, sprawdzonych stacji.

[krzaku]

Wszystko w porządku ,tylko gdzie dostać w Polsce benzynę o mniejszym oktanie (bo taka powinna być do mojego motocykla),to bardzo rzadko spotykane(może ktoś ma namiary) ,na Ukrainie nie ma z tym problemu ,ale po Polsce też by pojeździł i nie "maltretował" silnika.

[Toffik]

To wiedze że trafilem na temat.. ( tylko trochę stary), ale sie zapytam bo bardzo mnie to zastanawia.

Posiadam kilka litrów benzyny 98 i nie wiem czy mogę ją wlać do mojego moto, które chodzi na 95.

osobiście sadzę że 3 oktany w tę czy we wtę nie zepsują silnika ale wolę się dowiedzieć...

Tak więc czekam na odpowiedź jakiegoś specjalisty.